آموزش تابع IF در اکسل

تابع IF در اکسل (Excel IF Function) یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین توابع منطقی در اکسل است که به شما اجازه می‌دهد بر اساس یک شرط مشخص تصمیم بگیرید.
به بیان ساده، این تابع بررسی می‌کند که آیا شرطی برقرار است یا نه؛ اگر شرط درست باشد، مقدار مشخصی را نمایش می‌دهد و اگر نادرست باشد، مقدار دیگری را نشان می‌دهد.

مثلاً می‌توانید بررسی کنید آیا نمره یک دانش‌آموز بالاتر از ۱۲ است یا خیر، و بر اساس نتیجه عبارت «قبول» یا «رد» را نمایش دهید. برای یادگیری کامل استفاده از تابع if در اکسل، در ادامه این مطلب از سایت آموزش رایگان لایت کالج با ما همراه باشید.

ساختار کلی تابع IF در Excel

فرمول کلی تابع IF به شکل زیر است:

شرط (Logical_test): عبارتی است که اکسل بررسی می‌کند (مثلاً A1>50).
🔹 مقدار اگر درست بود (Value_if_true): نتیجه‌ای که اگر شرط برقرار باشد نمایش داده می‌شود.
🔹 مقدار اگر غلط بود (Value_if_false): نتیجه‌ای که اگر شرط برقرار نباشد نمایش داده می‌شود.

مثال ساده

فرض کنید در سلول A1 نمره‌ی دانش‌آموزی وارد شده است:

اگر نمره بزرگ‌تر یا مساوی ۱۲ باشد، اکسل عبارت «قبول» را نشان می‌دهد، در غیر این صورت «رد».

نحوه استفاده از تابع IF در اکسل با مثال کاربردی

فرض کنید فهرستی از فروش ماهانه دارید و می‌خواهید بررسی کنید که آیا فروش از هدف مشخص‌شده بیشتر بوده یا کمتر.

در این حالت، اگر فروش بیشتر یا مساوی ۱۰ میلیون باشد، اکسل می‌نویسد «هدف محقق شد»، در غیر این صورت «زیر هدف».

استفاده از تابع IF تو در تو (Nested IF)

گاهی لازم است بیش از یک شرط را بررسی کنید. برای این کار می‌توانید از IF تو در تو استفاده کنید.

مثال

اگر بخواهید وضعیت نمره را به سه حالت تقسیم کنید (قبول، تجدید، مردود):

در اینجا:

• اگر نمره بالای ۱۷ باشد: «عالی»
• اگر بین ۱۲ تا ۱۷ باشد: «قبول»
• اگر کمتر از ۱۲ باشد: «مردود»

ترکیب تابع IF با توابع دیگر اکسل

تابع IF به تنهایی قدرتمند است، اما وقتی با توابع دیگر ترکیب می‌شود، تبدیل به ابزاری بسیار پیشرفته می‌گردد. در ادامه چند مثال از ترکیب‌های پرکاربرد آورده‌ام:

۱. ترکیب IF با AND

وقتی می‌خواهید چند شرط را هم‌زمان بررسی کنید:

در این حالت، شرط فقط زمانی درست است که هر دو شرط برقرار باشند.

۲. ترکیب IF با OR

وقتی بخواهید اگر یکی از چند شرط برقرار بود، نتیجه درست شود:

۳. ترکیب IF با NOT

تابع NOT نتیجه منطقی را برعکس می‌کند:

تفاوت تابع IF در اکسل ویندوز، مک و گوگل شیت

در همه نسخه‌ها، ساختار تابع IF یکسان است. تنها تفاوت ممکن است در زبان فرمول (فارسی یا انگلیسی) یا جداکننده پارامترها (کامـا , یا سمی‌کالن; ) باشد.
در Google Sheets نیز تابع IF دقیقاً با همان دستور کار می‌کند، فقط رابط کاربری ساده‌تری دارد.

مقاله پیشنهادی: آموزش فرمول نویسی در اکسل

اشتباهات رایج در استفاده از تابع IF

کاربران تازه‌کار معمولاً در چند مورد اشتباه می‌کنند:

• فراموش کردن پرانتز پایانی فرمول
• استفاده از علامت اشتباه برای جدا کردن پارامترها (مثلاً ; به جای ,)
• نوشتن متن خروجی بدون علامت نقل‌قول (مثلاً باید بنویسید “قبول”)
• بررسی شرط‌ها با نوع داده اشتباه (مثلاً مقایسه متن با عدد)

رفع این خطاها باعث می‌شود تابع IF همیشه نتیجه درستی بدهد و اکسل پیغام خطای #VALUE! یا #NAME? نشان ندهد.

نمونه‌های کاربردی تابع IF در محیط کاری و مالی

تابع IF در محیط‌های شغلی و مالی بسیار کاربردی است. چند نمونه متداول:

بررسی وضعیت پرداخت مشتریان:

محاسبه پاداش کارکنان:

مدیریت موجودی کالا:

تابع IFS در اکسل چیست و چه تفاوتی با IF دارد؟

مایکروسافت در نسخه‌های جدید اکسل تابع جدیدی به نام IFS معرفی کرده است که به جای نوشتن چند IF تو در تو، شرط‌ها را به شکل ساده‌تر می‌نویسد.

مثال

همان نتیجه‌ی قبل را با کدنویسی کوتاه‌تر و خواناتر ارائه می‌دهد.
تابع IFS برای کاربران حرفه‌ای و فایل‌های پیچیده بسیار مفید است.

تابع IF در اکسل یکی از اساسی‌ترین ابزارهای تحلیل داده است. با این تابع می‌توانید به راحتی تصمیم‌گیری‌های منطقی را به صورت خودکار انجام دهید.
چه بخواهید وضعیت نمرات را بررسی کنید، چه فروش ماهانه را تحلیل کنید یا موجودی انبار را بسنجید، تابع IF همیشه کاربردی و دقیق است.

اگر تازه‌کار هستید، ابتدا با مثال‌های ساده شروع کنید و سپس سراغ IF تو در تو و ترکیب با AND و OR بروید. با تمرین مداوم، خیلی زود تبدیل به یک کاربر حرفه‌ای اکسل خواهید شد.

برای یادگیری کامل اکسل پیشنهاد می کنیم، در دوره آموزش رایگان اکسل لایت کالج شرکت کنید.