هکر چیست و انواع آن کدام است؟
هکر بودن فقط به معنای نفوذ غیرقانونی به سیستم‌ها نیست. واژه «هکر» طیف گسترده‌ای از افراد را شامل می‌شود؛ از متخصصان امنیتی تا خرابکاران سایبری همگی نوعی هکر هستند. شناخت انواع هکرها و نحوه عملکردی که دارند هم برای افرادی که در حوزه امنیت سایبری فعال‌اند مهم است و هم برای هر کاربر اینترنتی نیز ضروری است تا درک بهتری از تهدیدات و فرصت‌های دیجیتال داشته باشد. در این مقاله از سایت آموزش رایگان لایت کالج با ما همراه باشید.
هکر کیست؟
واژه «Hacker» در ابتدا برای توصیف افرادی به کار می‌رفت که درک عمیقی از ساختار سیستم‌های کامپیوتری داشتند و می‌توانستند آن‌ها را تغییر دهند یا بهبود بخشند. اما با گذر زمان، با انجام اقدامات مخرب از سوی برخی افراد، این واژه بار منفی نیز پیدا کرد و اکنون با توجه به نیت، رفتار و عملکرد، هکرها به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.
انواع هکر ها
دسته‌بندی هکرها اغلب بر اساس نیت (Intent) و رویکردی که دارند نسبت به قانون و اخلاق انجام می‌شود. این دسته بندی شامل کلاه سفیدها، سیاه‌ها، خاکستری‌ها و… است. در ادامه با نوع عملکرد و خصوصیات هر کدام بیشتر و بهتر آشنا خواهید شد.
هکرهای کلاه سفید (White Hat Hackers)
هکرهای کلاه سفید، یا همان «هکرهای اخلاقی یا قانونی»، کسانی هستند که با مجوز و رضایت سازمان‌ها سیستم‌ها را بررسی می‌کنند تا آسیب پذیری و نقاط ضعف امنیتی آن‌ها را پیدا کرده و از حملات احتمالی جلوگیری کنند. این افراد اغلب در نقش:
- متخصص امنیت اطلاعات
- تحلیل‌گر آسیب‌پذیری
- یا تست‌کننده نفوذ (Penetration Tester)
فعالیت دارند.
هدف آن‌ها محافظت از سیستم‌ها است، و به جای آسیب زدن، در تلاش هستند تا از هر گونه آسیب و حمله سایبری جلوگیری کنند.
هکرهای کلاه سیاه (Black Hat Hackers)
این دسته از هکرها، همان افرادی هستند که با اقدامات مخرب خود بار منفی برای واژه هکر بوجود آوردند. هکرهای کلاه سیاه با هدف سوءاستفاده، سرقت اطلاعات، اخاذی یا تخریب وارد سیستم‌ها می‌شوند. آن‌ها ابزارها و روش‌های پیچیده‌ای برای پنهان ماندن و عبور از لایه‌های امنیتی به کار می‌برند.
فعالیت‌های رایج هکرهای کلاه سفید:
- ساخت و انتشار بدافزار
- اجرای حملات فیشینگ
- نفوذ به شبکه‌های سازمانی
- سرقت داده‌های مالی یا هویتی
هکرهای کلاه خاکستری (Gray Hat Hackers)
هکرهای کلاه خاکستری در مرز بین اخلاق و قانون حرکت می‌کنند. آن‌ها معمولاً بدون اجازه وارد سیستم‌ها می‌شوند اما نه برای آسیب، بلکه برای کشف باگ‌ها یا آسیب‌پذیری‌ها. در بسیاری از موارد، آن‌ها پس از کشف مشکل به مالک سیستم اطلاع می‌دهند—اما چون بدون مجوز این کار را انجام داده‌اند، همچنان در معرض پیگرد قانونی قرار دارند.
برای مثال هکری که آسیب‌پذیری در وب‌سایت یک شرکت پیدا کرده و آن را در رسانه ها منتشر می‌کند، تا شرکت مجبور شود آن را برطرف کند.
تا اینجا با دسته بندی‌های اصلی هکرها آشنا شدید، گروه‌های دیگری از هکرها وجود دارند که نقش خاص‌تری در اکوسیستم سایبری ایفا می‌کنند:
هکرهای کلاه قرمز (Red Hat Hackers)
این گروه بیشتر شبیه «شکارچی هکر» هستند. آن‌ها مانند هکرهای کلاه سفید به مبارزه با هکرهای مخرب می‌پردازند، اما برخلاف روش‌های قانونی، از شیوه‌هایی تهاجمی و گاهی غیرقانونی استفاده می‌کنند. برای مثال:
- نفوذ به سیستم‌های هکرهای سیاه
- خراب‌کردن زیرساخت آن‌ها
- شناسایی و افشای هویت آن‌ها
در واقع، آن‌ها در نقش ضد حمله ظاهر می‌شوند.
هکرهای کلاه آبی (Blue Hat Hackers)
هکرهایی هستند که قبل از عرضه رسمی یک نرم‌افزار یا سیستم، از طرف شرکت سازنده برای تست امنیتی دعوت می‌شوند. آن‌ها بخشی از تیم توسعه نیستند، اما با شبیه سازی حملات واقعی، به یافتن نقاط ضعف در جهت نفوذ کمک می‌کنند. هدفشان بهبود امنیت پیش از عرضه عمومی است.
اسکریپت‌کیدی‌ها (Script Kiddies)
اصطلاحی تحقیرآمیز برای افرادی است که مهارت برنامه نویسی یا امنیتی عمیقی ندارند، اما با استفاده از ابزارهای آماده و بدون درک واقعی از عملکردشان، سعی در انجام حملات سایبری دارند. اغلب نوجوانان کنجکاو و یا کاربران بی‌تجربه هستند که این کار را می‌کنند. اگرچه قدرت تخریبی آن‌ها محدود است، اما می‌توانند دردسرهای جدی برای سایت‌های آسیب پذیر ایجاد کنند.
هکتیویست‌ها (Hacktivists)
ترکیبی از دو واژه Hack + Activist. این گروه با انگیزه‌های سیاسی، اجتماعی یا ایدئولوژیک اقدام به نفوذ یا تخریب سیستم‌ها می‌کنند. اهداف آن‌ها شامل:
- اعتراض به سانسور
- حمایت از حقوق بشر
- مقابله با دولت‌ها یا شرکت‌های خاص
گروه‌هایی مانند Anonymous نمونه‌ای از این نوع هکرها هستند.
چرا باید انواع هکرها را بشناسیم؟
درک تفاوت میان هکرهای اخلاقی، مخرب، یا ایدئولوژیک کمک می‌کند تا بهتر بدانیم:
- کدام تهدیدها برای ما واقعی‌اند
- چه نوع حملاتی ممکن است در برابرشان آسیب‌پذیر باشیم
- و چه نوع متخصصانی برای مقابله با آن‌ها نیاز داریم
این شناخت نه فقط برای متخصصین امنیت، بلکه برای صاحبان کسب‌وکار، مدیران IT، و حتی کاربران عادی اهمیت دارد.
برخلاف باور عمومی، همه‌ی هکرها مخرب نیستند. برخی از آن‌ها نقش مهمی در تقویت امنیت سیستم‌ها دارند. دسته‌بندی دقیق انواع هکرها به ما کمک می‌کند با نگاه دقیق‌تری به دنیای امنیت سایبری بنگریم. در صورتی که علاقمند به ورود به این حوزه هستید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً مقاله‌های آموزشی ما را مطالعه کنید و برای یادگیری عمیق این حوزه و ورود به دنیای امنیت سایبری، دوره آموزشی هک و امنیت لایت کالج را مشاهده کنید.
دیدگاهتان را بنویسید